İran, Hürmüz Boğazı’nı Kapatma Kararı Almaya Hazırlanıyor
Tahran yönetimi, dünya petrol ticaretinin en önemli merkezlerinden Hürmüz Boğazı’nı kapatmaya hazırlanıyor. İran Meclisi, bugün sunulan öneriyi oy birliğiyle kabul ederek, Boğaz’ın kapatılması yönünde karar verdi. İran Meclisi’nin kararı, Milli Güvenlik Yüksek Konseyi’ne sunulacak. Konsey’in kararı onaylaması halinde İran, Hürmüz Boğazı’nı gemi geçişlerine kapatacak.
Boğaz, Petrol ve LNG Sevkiyatı İçin Hayati Öneme Sahip
Basra Körfezi’nin ağzında yer alan dar su yolu Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor. Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3’te 1’ine ev sahipliği yapan bu stratejik geçit, başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Orta Doğu’daki üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatında kritik bir rol üstleniyor.
Hürmüz Boğazı’ndan günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürününün büyük kısmı Çin başta olmak üzere Asya piyasalarına ulaşıyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu boğazdan geçiyor.
İran’ın Elindeki En Güçlü Koz Hürmüz Boğazı
İsrail’in İran’a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrası Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına yönelik İran’dan henüz bir hamle gelmese de ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise saldırılarının ardından dikkatler Hürmüz Boğazı’na yoğunlaşmıştı.
Hürriyet’ten Yasemin Salih’e demeç veren London Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü’ye göre Hürmüz Boğazı, İran’ın elindeki en güçlü koz. Ancak bu kozu kullanırsa önemli kayıpları da olabilir.
Öğütçü, “Hürmüz’ün kapanmasıyla Bahreyn’de konuşlanan ABD’nin 5. filosu müdahale eder. Çin, Hindistan ve Körfez ülkeleri ile İran’ın arası bozulur. Kendisinin de bu Boğaz’dan ticareti var. Dolayısıyla ölüm-kalım aşamasına kadar Hürmüz kozunu kullanmaz. Ama iyi bir satranç oyuncusu olan İran bunu en sona saklar” diye konuştu.
Petrol Yatırımcıları Endişeli
Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, İsrail’in İran’a yönelik başlattığı saldırılar üzerine LinkedIn hesabından “en büyük kabusun” Hürmüz Boğazı’nın kapanması olacağını paylaştı. Saldırılara ilk tepkiyi veren petrol fiyatlarındaki artış bir ara yüzde 10’lara kadar çıktı. Bu tepkinin arkasındaki neden sadece petrol üretilen bölgenin saldırılarla ısınması değildi, dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktalarından Hürmüz Bogazı’nın tıpkı Rasmussen’in dikkat çektiği gibi kapanma riski, petrol yatırımcılarını endişelendirdi.
Asya’ya giden petrolün yüzde 70’inin Hürmüz Boğazı’ndan geçtiğini söylersek endişelerin nedeni daha da netleşmiş olacak.
Dünya Piyasaları İstikrarsızlaşabilir
Dünya basınında yer alan analizlere göre, son yıllarda yaptırımlar ve diplomatik izolasyon nedeniyle zayıflamış olan İran hala atacağı yeni bir adımla bölgeyi ve küresel ekonomiyi istikrarsızlaştırma kapasitesine sahip.
İsrail basınına göre, Tahran olası seçeneklerini değerlendirirken, nasıl karşılık vereceğini de tartmak zorunda. Ülkenin elinde pek çok seçenek bulunuyor ancak her seçenek ciddi sonuçları da beraberinde getiriyor.
“İran Boğaz’a Mayın Döşeyecektir”
Hürriyet’ten Eren Sakarya’nın haberine göre, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın İran-İsrail çatışmasını Orta Doğu’da güç dengelerini değiştirecek son derece önemli ve kritik sonuçları olacak bir mücadelenin başlangıcı olarak değerlendirdi.
“İran şimdi burada geçen defa olduğu gibi sınırlı mı cevap verecek? Yoksa harbi genişletecek mi?” sorularını soran Caşın, şunları kaydetti:
“Eğer gerginlik tırmanır da İran gerçekten kendi sahip olduğunu iddia ettiği hipersonik füzelerle saldırı başlatırsa bu İran’ın daha çok vurulacağı anlamına gelir. İran bu durumda savunmada kalacaktır çünkü hava kuvvetleri zayıf ve yetersiz.”
İran’ın bu çatışmada en büyük avantajının 1980 savaşında olduğu gibi önemli bir petrol ticaret noktası olan Hürmüz Boğazı’nı kapatmak olduğunu ifade eden Caşın “Bunu yapmak için boğaza mayın döşeyecektir ve bu mayın harbi Orta Doğu’daki gidişatı alevlendirecektir. Bu ticaret savaşlarına yeni bir boyut kazandıracaktır. Mayının atılması ile petrolün varil fiyatı 200 dolar seviyelerini bulacaktır” dedi.
